Որպեսզի պարը չդառնա գրաբար

Որպեսզի պարը չդառնա գրաբար

Գագիկ Գինոսյանին պարի հետ կապել է իր ուսանողական ընկերը, ում սիրած աղջիկը հաճախել է պարի խմբակի։ Ամոթխած սիրահարը խնդրել է Գագիկին ընկերակցել իրեն ու պարի գնալ։ Ընկերոջը չնեղացնելու համար ապագա կիբեռնետիկը համաձայնվել է՝ հույս ունենալով, որ պարուսույցն իրեն չի ընդունի։ Բայց պարուսույցը Հայրիկ Մուրադյանն է եղել եւ տղային ընդմիշտ կապել է պարին։ Ուսանողական տարիներին Գագիկը գրել է մի արձակ բանաստեղծություն, որի մեջ այսպիսի տող է եղել. «Ես վախենում եմ, շատ եմ վախենում, որ հանկարծ պարը գրաբար դառնա»։ Ու որպեսզի պարը գրաբար չդառնա, նա այսօր էլ շարունակում է իր ուսուցչի գործը. շրջում է գյուղից գյուղ, պարեր է հավաքում, վերականգնում, գրառում եւ վերադարձնում ժողովրդին՝ 2001-ին իր ստեղծած «Կարին» ավանդական երգի-պարի խմբի ջանքերով։ Գինոսյանի համար ազգային պարը միայն պար չէ, այլ մեր ազգի լինելիության գրավականը։ Եվ խմբի պարապմունքներն էլ, իր իսկ խոսքերով, ավելի շատ գաղափարախոսական են։ Բնականաբար հարցազրույցի ժամանակ Գագիկը հաճախ էր մեջբերումներ անում Նժդեհից։ Խումբը չի մեկուսացնում իրեն հասարակական կյանքից եւ մասնակցում է «Մենք դեմ ենք օտարալեզու դպրոցների վերաբացմանը» բողոքի ակցիային։ Արդեն հինգ տարի է, ինչ «Կարինը»  «Նարեկացի» արվեստի կենտրոնի եւ «Մեր քաղաքը մեր տունն է» հիմնադրամի հետ համատեղ իրականացնում է ծրագիր, որի շնորհիվ ցանկացողները կարողանում են անվճար սովորել հայկական պարերը։ Ու քանի որ ցանկացողները շատացել էին, ամռանը նրանք որոշեցին դուրս գալ արվեստի կենտրոնի «ընդհատակից» եւ պարապմունքներն անցկացնել բացօթյա։ Ամռանը Կասկադով անցած մեր ընթերցողներից շատերը հնարավոր է այդ պարապմունքների ակամա ականատեսը դարձած լինեն կամ, ինչու ոչ, մասնակիցը։ Հիմա էլ քաղաքապետարանը սպորտային դահլիճ է տրամադրել խմբին՝ լուսավորչական առաքելությունը շարունակելու համար։ 

Արվեստը, ոնց որ երեխան, փոխում է աշխարհը

Անկախության առաջին տարիները գրականության ու արվեստի մեջ թարմացման, նորի փնտրտուքի, բանավեճերի ու աշխուժության տարիներ էին։ Այդ տարիներին կերպարվեստում ի հայտ եկավ մի սերունդ, որը խզելով կապերը խորհրդահայ կերպարվեստի ավանդույթների հետ՝ փորձում էր հայկական կերպարվեստը եւ Հայաստանը դարձնել աշխարհի մաս։ Նկարիչների միությունն այդպես էլ չընդունեց նրանց արվեստը՝ պիտակելով այն որպես «պոռնոգրաֆիա», եւ նկարիչները ստիպված էին ցուցադրությունների ու հավաքների համար այլ վայրեր փնտրել։ Այդպիսի վայր մի որոշ շրջան եղավ ՆՓԱԿ-ը, ապա` «Հայարտը»,  բայց դանդաղ ու հետեւողական կերպով նկարիչներից խլվեցին նրանց տարածքները, ինչպես ժողովրդից՝ երկիրը։ Այսօր այլընտրանքային մտքի համար մնացել են փոքրիկ, «միտեղանոց» կղզյակներ։ Արտիստական միջավայրի եւ դրա բացակայության մասին փորձեցի զրուցել նկարիչ Մհեր Ազատյանի հետ։  

Արփի Ոսկանյան. Գիրքը` լվացքի մեքենա

05.10.2010  

Մեր հասարակության մեջ կարծիք կա, որ գեղարվեստական գրականությունը պահանջարկ չունի։ Այդ կարծիքը պարբերաբար տարածվում ու ամրապնդվում է ԶԼՄ-ների միջոցով, եւ դրա հետեւանքն այն է լինում, որ շատ գրախանութներ ընդհանրապես հրաժարվում են գիրքը վերցնել վաճառքի, իսկ հրատարակչական գործը այդպես էլ չի կայանում։ Այսինքն, հրատարակիչը վախենում է ստանձնել գրքի հրատարակումն ու իրացումը եւ իր բիզնեսը կառուցում է միայն «նաղդ» պատվերի վրա՝ հեղինակին կամ պատվիրատուին թողնելով գրքի իրացման պրոբլեմները։ Հեղինակ-հրատարակիչ-գրախանութ շղթայի մասին թերեւս արժե առանձին հոդված գրել, իսկ այս հրապարակման շրջանակներում ես կփորձեմ ներկայացնել, թե ինչպես է պետությունն օժանդակում խոցելի վիճակում հայտնված եւ «անընթերցող մնացած» արդի հայ գրականությանը։ Ու քանի որ ինքս բոլորովին վերջերս եմ անցել դրա միջով եւ պատմելու եմ առաջին դեմքով, սա ոչ այնքան լրագրողական հոդված է, որքան բաց նամակ դատախազությանը, որով հույս ունեմ վերջինիս ուշադրությունը հրավիրել գրահրատարակչական գործում տեղ գտած կոռուպցիոն երեւույթների վրա։

AR and ALM: Two Harbors in the Television of Independent Armenia

 

Today when, with the dissemination and access of the Internet, television as means of obtaining information is gradually yielding its dominant position and turning into a means of entertainment and leisure, it's worth retrospectively examining the path taken by post-Soviet Armenian television, pointing out the main stops on this path.  

The biggest change in Armenian television is tied with ALM TV — the channel that kept different layers of the Armenian viewing public glued to their screens for 10 years. It wouldn't be an exaggeration if we said that the history of independent Armenia's television is divided into two parts: before ALM and after ALM.

Անկախ Հայաստանի հեռուստատեսության երկու հանգրվան՝ ԱՐ և ԱԼՄ

 

Այսօր, երբ համացանցի տարածման ու մատչելիության հետ հեռուստատեսությունը որպես տեղեկատվության միջոց աստիճանաբար զիջում է իր գերիշխող դիրքը և վերածվում է զվարճանքի ու ժամանցի միջոցի, արժե հետահայաց քննության ենթարկել հայկական հետխորհրդային հեռուստատեսության անցած ճանապարհը՝ մատնանշելով այն հիմնական կանգառները, որ եղել են այդ ճանապարհին։

Ամենամեծ փոփոխությունը հայկական հեռուստատեսության մեջ կապված է ԱԼՄ-ի հետ՝ այն հեռուստաալիքի, որ տասը տարի էկրանների մոտ գամված պահեց հայ հեռուստադիտող հասարակության ամենատարբեր շերտերին։ Չափազանցություն չի լինի, եթե ասենք, որ անկախ Հայաստանի հեռուստատեսության պատմությունը բաժանված է երկու մասի՝ ԱԼՄ-ից առաջ և ԱԼՄ-ից հետո։