Արձակ բանաստեղծություններ

***

Եկե՞լ ես։ Շատ մի հապաղիր դռան մոտ, շուտ ներս մտիր։ Մտիր համարձակ և ուրախ։ Պայծառ ժպիտովդ լցրու հոգիների խոնավ անկյունները, բայց աշունից պահված մի քանի չոր տերևները մի փշրիր։ Թող քո բերած ուրախության ծովի մեջ լուծվի այդ մի քանի կաթիլ թախիծը։ Ականջ դիր հոգու պատմություններին, ուրախացիր անկեղծ և անկեղծ տխրիր։ Միայն երկար մի մնա այնտեղ, ուր հյուր ես։ Գողացիր այն, ինչ եկել ես գողանալու և թող այն, ինչ պիտի թողնես ու... Անհայտացի՛ր՝ անավարտ թողնելով խոսքդ։ Եվ այնժամ դուռը հետևիցդ չի շրխկա ձանձրացած ու չի ասի՝ գնաց վերջապես։

Դուռը զարմանքից բաց կմնա ու արցունքոտված աչքերով կափսոսա՝ ի՜նչ շուտ գնաց։

1995

***

Ես վաղ եմ արթնացել, բայց թարմ ձյան վրա արդեն ոտնահետքեր կան։ Ինձ անծանոթ ու օտար ինչ¬որ մեկն ինձանից վաղ է արթնացել և հասցրել է տրորել այս չքնաղ ձյունը։ Տրորել է ու անցել՝ իր կոպիտ հետքը թողնլով ձյան վրա։ Ես ուշացել եմ։

Ես վաղ եմ եկել, բայց քո մազերի ձյունին օտար մատնահետքեր կան, քո շուրթերին՝ օտար համբույրների հետքեր։ Օտար հայացքից մխացող վերքեր կան քո հոգում ու... սպիներ։ Եվ ինձ անծանոթ ինչ¬որ մեկը անգթաբար տրորել է դրանք ու անցել։ Անցել է՝ իր ցավոտ շոյանքների հուշը թողնելով քո հոգում։ Ես ուշացել եմ...

Բայց ո՛չ, ես չեմ ուշացել։ Ես եկել եմ ճիշտ ժամանակին։ Իմ մատների խորամանկ խաղով ես կջնջեմ օտար մատնահետքերը քո մզերի ձյունից։ Քնքուշ համբույրներով կքշեմ քո շուրթերից համբույրները օտար։ Եվ քո սպիներն ու վերքերը կամոքեմ սիրո՛վ։

Ես չեմ ուշացել։

1994

***

Երեկվա ձյունը հալվում է։ Ի՜նչ կարճատև է այն, ինչ չքնաղ է։ Արևը բարեհաճել է շողշողալ երկնքում և իր կործանարար ճառագայթներով է ողողել ամենը՝ հորիզոնից մինչև հորիզոն։ Երեկվա ձյունը հալվում է, որ ճանապարհ տա վաղվա ձյանը։ Ձյունը չի սիրում նստել ձյան վրա, դրա համար էլ հալվում է այս հաստ ու սպիտակ վերմակը, որ գուցե ամենահաստն ու ամենասպիտակն է լինելու ամբողջ տարում...

Երեկվա սերը հալվում է։ Ի՜նչ կարճատև է այն, ինչ չքնաղ է... Ինձ ու քեզ օտար ինչ¬որ մի արև համարձակվել է շողշողալ մեր աչքերում, և նրա կործանարար ճառագայթներով է լցվել ամենը՝ սրտից մինչև սիրտ։ Երեկվա սերը հալվում է, որ ճանապարհ տա վաղվա սիրուն։ Սերը չի սիրում նստել սիրո վրա, դրա համար էլ հալվում է այս ջինջ ու սպիտակ երազը,  որ գուցե ամենաջինջն ու ամենասպիտակն է լինելու ամբողջ կյանքում...

1994

***

Ո՞ւր ես դու, ինչո՞ւ չկաս...

Կիթառս ցրտից կուչ է եկել և քո տաք գիրկն է երազում, ուր այնպես հաճելի է ու ապահով։ Երազում է սեղմվել քո կրծքին։ Կիթառս քո արարիչ, քո կենարար մատներն է երազում։ Քո տա՜ք մատները, որ այնպես լավ են տիրապետում կիթառիս լարերին...

Ո՞ւր ես դու, ինչո՞ւ չկաս...

Սիրտս ցրտից կուչ է եկել և քո տաք գիրկն է երազում, ուր այնպե՜ս հաճելի է ու ապահով։ Երազում է հպվել քո տաք սրտին։ Սիրտս քո կանաչ, քո կենարար հայացքն է երազում Քո տա՜ք հայացքը, որ այնպես լավ է տիրապետում սրտիս լարերին...

Ո՞ւր ես դու, ինչո՞ւ չկաս...

1995

***

Մենք նստել ենք դեմ դիմաց ու նայում ենք միմյանց աչքերի մեջ։ Մեր միջև կրակն է վառվում, և մենք մեր սառած ձեռքերն ենք տաքցնում նրա վրա։

- Մի երկու փայտ գցիր կրակը, որ չհանգչի, ու փչի՛ր ինչքան ուժ ունես։ Բայց տե՛ս՝ փայտը չոր լինի, որ չմխա, որ բոցավառվի ու բոցավառի...

Մենք նստել ենդ դեմ դիմաց ու նայում ենք միմյանց աչքերի մեջ։ Մեր միջև վառվում է այն կրակը, որ սեր է կոչվում, և մենք մեր սառած սրտերն ենք տաքացնում նրա վրա։

- Մի երկու խոսք ասա, որ չհանգչենք, ու գրկիր ինձ ինչքան ուժ ունես։ Բայց տե՛ս՝ խոսքդ սրտիդ խորքից լինի, որ չմխա, որ բոցավառվի ու բոցավառի...

1995

***

Գիշեր է, ամառային գիշեր։ Բայց ինչո՞ւ քունս չի տանում։ Ինչո՞ւ եմ ուսերիս բրդյա շալ գցել։ Ինչո՞ւ է լուսինն այսպես տխուր...

Երկու թռչուն ինչ-որ տխուր երգ են ծլվլում լուսնի տակ։ Գուցե դա բաժանման ե՞րգ է։ Արդյո՞ք թռչուններն էլ են բաժանվում, թե՞ միայն մարդիկ են ընդունակ այդպես չարչարել իրար...

Գիշեր է, ամառային գիշեր։ Բայց դու կողքիս չես, դրա համար էլ ուսերիս բրդյա շալ եմ գցել։ Եվ քունս չի տանում, որովհետև ուզում եմ պարզել ձեռքերս ու փաթաթվել քեզ՝ ամուր-ամուր...

Իսկ թռչունները երկուսը չեն, այլ միայն մեկը։ Եվ այդ մեկը ոչ թե բաժանսան երգ է ծլվլում, այլ կարոտի։ Դրա համար էլ  լուսինը այսպես տխուր է։ Իսկ այն մեկը... Նրա համար երևի ուրիշ լուսին է տխրում...

1995

***

Արդեն աշուն է։ Ի՜նչ արագ դեղնեցին ծառերը... Գրկի՛ր ինձ։

Չեմ ուզում մենակության հետ մենակ մնալ... Նա ականջիս փսփսում է մահվան մասին։ Կիսիր ինձ հետ մենակությունս։ Կիսիր ինձ հետ այս մթնշաղը, որ, ով իմանա, գուցեև վերջինն է...

Մարիր բոլոր կայծերը, որ կարող են բոցավառվել խավարում։ Նստիր կողքիս և բռնիր ձեռքս։ Հուշերն անմահների համար են։ Երազանքներն էլ չեն նրանց համար, ով առավոտյան կարող է չարթնանալ... Ե՛կ ապրենք նրանով, ինչ կա։ Մեր փոխարեն թող խոսեն ձեռքերը, իսկ մենք եկ լսենք, թե ինչպես է տանիքի վրա անձրևը հեկեկում... Գուցեև վերջին անգամ...

Արդեն աշուն է։ Ի՜նչ արագ են դեղնում տարիները։ Գրկի՛ր ինձ։

1995

***

Գիտեմ, գիտեմ, անգինս, որ վարդն իր անձեռնմխելիւթյան փշերով է այդպես հպարտ ու գեղեցիկ։ Դրա համար էլ դու անապատի ավազներն ալեկոծող փոթորիկ ես դարձել ու գիշատիչ ուղտ...

Բայց գիտե՞ս, որ երբ ուղտի ատամներն առողջ են լինում, և փոթորիկն էլ շատ է ալեկոծում անապատի ավազները, վարդը՝ այն վեհ ու չքնաղ վարդը, մոռանում է իր վարդ լինելը և վախից կծկվելով... ոզնի է դառնում։

1996

***

- Չըմփ,- քարն ընկավ լճակը, և նիրհող տիղմն արթնացավ։

- Դըմփ,- ամպը բախվեց արևին ու կուրացավ։

- Չըխկ,- իմ մեջ ինչ¬որ բան պտտվեց հարյուր ութսուն աստիճանով։

Դու մեռար։ Արցունքներ չկան քեզ վրա լալու, ների՛ր։ Ես այն պղտորված լճակի ջրից կցանեմ քեզ վրա...

Դու մեռար։ Ծաղիկները միանգամից թոշնեցին, երևի որ չզարդարեն քո անտանելիորեն իրական դեմքը։ Բայց ես մի բան կմտածեմ։ Գտա, ես կկլպեմ սոխն ու կճեպները շաղ կտամ քեզ վրա...

Դու մեռար։ Այն քարը, որ ընկավ լճակը, ճչաց.

- Մեռնում է սե՛րը..

Այն ամպը, որ բախվեց արևին, բղավեց.

- Մեռնում է ցա՛վը...

Եվ այն, որ իմ մեջ պտտվեց հարյուր ութսուն աստիճանով, ցավի ձայնով ասաց ինձ.

- Մեռնում եմ դո՛ւ...

Չըմփ, դըմփ, չըխկ... Դու մեռար։

1996

 

***

Գիշեր է։ Քո փոխարեն թաց բարձն եմ գրկում ու սեղմում արցունքներից ուռած աչքերիս։ Թվում է, թե հետս ես, բայց...

Մենք այնքան հեռու ենք, որ երազելն անգամ ավելորդ է։ Մեզ անհամար պատեր են բաժանում, անհամար փակ դռներ, լռած հեռուստացույցներ, քնած մարդիկ... Անհամար շենքեր են ընկած մեր միջև, փողոցներ, հանգած լապտերներ, շատրվաններ, ծառեր, պուրակներ, անտառներ, սարեր, ձորեր... Եվ հազարավոր կաղկանձող շներ։

Ինչքա՜ն շատ բան է բաժանում մեզ։ Ամեն ինչ, ինչ կա այս տիեզերքում, մեզ բաժանում է։ Բայց կա մի լար, որ միացնում է մեզ՝ հեռախոսալարից բարակ, ձայնալարից զգայուն ու կիթառի լարից զիլ։ Եվ այդ անտեսանելին չգիտի ոչ խոչընդոտ, ոչ տարածություն, ոչ ժամանակ...

Նա ձգվում է միայն իմ ու քո միջև։ Պինդ  բռնիր, որ բաց չթողնես, այդ լարը Սերն է։

1995

 

***

Առաջին անձրևն է գալիս։ Առաջինը, որ միտք չունի ձյուն դառնալու։

Ի՜նչ հաճելի է մերկանալը...

Բարև, գարուն, ի՞նչ ես բերում։ Ոչինչ... Միայն հինը՝ աշնանայինը։ Բարև ասե՞մ նրան, թե՞ ոչ։ Եվ ձմռանը գիրացած թախիծ, որ կաթկթում է խունացած տերևների վրա։ Բարև ասե՞մ նրան, թե՞...

Ես գնում եմ։ Ներիր, չեմ կարող մնալ։ Գիտեմ, իմ գնալուց հետո դու կտխրես։ Մի օր, մի շաբաթ, մի ամիս... Գուցե ավելի երկար։ Հետո նոր զգեստներ կառնես ու նոր կյանք...

Եթե եսմնամ, կշարունակես սնվել օրը երեք անգամ, զբաղվել պորտով, առողջ կենսակերպ վարել։ Եվ վերջիվերջո կընտելանաս իմ ներկայությանը։ Չեմ ուզում։

Բայց դու նթերդ մի՛ կիտիր՝ վաղը նոր օր է։ Վաղը գարուն է մոլորակիդ վրա և...

Եվ ես չեմ կարող մնալ։ Ներիր ու... վերադարձրու ինձ թևերս՝ թռչեմ¬գնամ։ Եվ զգեստներս, որովհետև այս անձրևը, որ առաջինն է ու միտք չունի ձյուն դառնալու, այնուամենայնիվ դեռ սառն է, շատ է սառը...

1996

***

Ես հայելի եմ։

Ես նայում եմ քեզ՝ բերնեբերան լցված փաղաքշանքով։ Իմ շուրթերի անկյուններում ժպիտն է խայտում, սրտումս՝ սերը։ Դու կարծում ես՝ այդ ՞ս եմ։ Ոչ, այդ դու ես։ Դու ես իմ միջից ժպտում քեզ։ Ես հայելի եմ։

Դու նայում ես ինձ՝ բերնեբերան լցված գոռոզությամբ։ Քո աչքերում իշխանության տենչն է փայլում, և սրտումդ իշխում է Եսը... Ուզում ես տեսնել ինձ ուռենի դարձա՞ծ։ Ախր ես հայելի եմ։

Ես նայում եմ քեզ բերնեբերան լցված բարկությամբ։ Իմ աչքերից զայրույթն է շանթում... Դու կարծում ես այդ ե՞ս եմ։ Ոչ, այդ դո՛ւ ես։ Դո՛ւ ես իմ միջից շանթում քեզ։ Ես հայելի եմ։

Դու զայրանում ես քեզ վրա ու ապտակում ինձ։ Դու կարծում ես՝ ի՞նձ ես ապտակում։ Ո՛չ։ Դու կարծում ես՝ ե՞ս եմ ճաքում։ Ոչ, քո արտացոլանքն է ճաքում։ Ես հայելի եմ։

Քեզ ամենևին դուր չեն գալիս երջանիկ ժպիտդ աղավաղող ճաքերը, և ես իմ ապակե մազերով զգում եմ, որ հիմա դու բերնեբերան կլցվես սատանայով, ու ինձնից միայն մանր փշուրներ կմնան։ Դու կարծում ես՝ այդ ե՞ս կփշրվեմ։ Ո՛չ, ես ընդամենը հայելի եմ...

1996